Pravilnik o izmenama i dopunama Pravilnika o porezu na dodatu vrednost je stupio na snagu i primenjuje se od 01. februara 2023. godine. Izmene su donete u cilju usklađivanja sa drugim propisima (pre svega carinskim), kao i određena preciziranja pojedinih odredaba.
Važne promene su:
- izvršena su preciziranja odredaba u vezi sa prometom usluga bez naknade,
- izdavanje konačnog računa u slučaju kada nakon avansne uplate dođe do promene poreskog dužnika
- uređen je pojam tržišne vrednosti kao osnovice za obračun PDV kod prometa dobara i usluga
- izvršeno je preciziranje odredbe kojom se propisuje primena pravila o smanjenju osnovice kod naknadnog ostvarivanja poreskog oslobođenja sa pravom na odbitak prethodnog poreza
- drugačije je uređeno poresko oslobođenje bez prava na odbitak prethodnog poreza za promet usluga socijalne zaštite
- izvršeno je usklađivanje odredaba kojima se uređuje postupak refundacije PDV diplomatsko-konzularnim predstavništvima i međunarodnim organizacijama i propisani su novi Obrasci SNPDV i LNPDV
Promet usluga bez naknade i izdavanje konačnog računa
Izvršena su preciziranja odredaba u vezi sa prometom usluga bez naknade
Ukoliko promet usluga bez naknade vrši strano lice koje nije obveznik PDV u Republici Srbiji, primalac usluge ima obavezu da kao poreski dužnik obračuna PDV, nezavisno od toga da li je strano lice uslugu pružilo u poslovne ili neposlovne svrhe.
Dakle, ukoliko su usluge bez naknade pružene od strane stranog lica domaćem pravnom licu u poslovne svrhe, domaće pravno lice će imati pravo da obračuna PDV po reverse charge mehanizmu, odnosno da koristi prethodni porez po osnovu ovog obračuna, naravno, ukoliko je i samo registrovano u PDV sistem u Republici Srbiji.
Primer za ovakvu vrstu usluga bez naknade, koje pruža strano lice domaćem društvu u poslovne svrhe, je davanje opreme na korišćenje bez naknade na nekoliko meseci u svrhe marketinga, odnosno u cilju testiranja predmetne opreme, kako bi domaće društvo ukoliko postoji potreba za tim kupilo predmetnu opremu. Na ovu uslugu domaće društvo koje je registrovano u PDV sistem u Srbiji je u obavezi da obračuna PDV, ali ima i pravo da koristi prethodni porez po osnovu iste usluge, tako da je efekat obračuna u PDV prijavi jednak nuli.
Postavlja se pitanje, kako na pravi način izračunati koji je to iznos osnovice za obračun PDV i mi smo mišljenja da svakako u obračun osnovice na mesečnom nivou treba da se uračuna iznos mesečne amortizacije predmetne opreme, zatim manipulativni troškovi, carina, administrativni troškovi i slično.
Izdavanje konačnog računa u slučaju kada nakon avansne uplate dođe do promene poreskog dužnika
Prema starim pravilima, ukoliko bi došlo dođe do promene dužnika poreski dužnik za promet dobara je obračunavao PDV na ostatak naknade, a ne na celu naknadu kao u slučajevima promene poreskog dužnika usled promene vrednosti prometa iz oblasti građevinarstva. Ovi slučajevi promene poreskog dužnika su u stvari situacije kada od momenta plaćanja avansa do izvršenja prometa primalac dobara i usluga postane obveznik PDV ili se briše iz sistema PDV.
Sada se prema novim pravilima koja se primenjuju počev od 1. februara 2023. godine, u svim slučajevima promene poreskog dužnika, poreski dužnik za promet dobara obračunava PDV na celokupan iznos naknade, dok obveznik PDV koji je obračunao PDV na avans vrši smanjenje obračunatog PDV, a davalac avansa ispravku odbitka prethodnog poreza.
Dakle, ako posle avansnog plaćanja dođe do promene poreskog dužnika u skladu sa Zakonom o PDV, obveznik PDV koji je izvršio taj promet izdaje račun u kojem iskazuje ukupan iznos osnovice, bez PDV, a primalac dobara, odnosno usluga obračunava PDV za taj promet u skladu sa Zakonom o PDV.
Važne promene odredbe kojom se propisuje primena pravila o smanjenju osnovice kod naknadnog ostvarivanja poreskog oslobođenja sa pravom na odbitak prethodnog poreza
Uređenje pojma tržišne vrednosti i promene na polju odbitka prethodnog poreza
Uređen je pojam tržišne vrednosti kao osnovice za obračun PDV kod prometa dobara i usluga
Od 1. januara 2023. godine, kada su izmene Zakona o PDV stupile na snagu, i u slučaju kod prometa dobara, odnosno usluga između lica koja se smatraju povezanim licima (u skladu sa odredbama Zakona o PDV), uz naknadu koja je niža od tržišne vrednosti, kao osnovica za obračun PDV uzima se tržišna vrednost. U ovim slučajevima sticalac nema pravo na odbitak prethodnog poreza u potpunosti.
Tržišnom vrednošću se smatra ukupni iznos koji bi kupac dobara, odnosno primalac usluga platio u trenutku prometa dobara, odnosno usluga nezavisnom dobavljaču za promet u Republici Srbiji.
Izvršeno je preciziranje odredbe kojom se propisuje primena pravila o smanjenju osnovice kod naknadnog ostvarivanja poreskog oslobođenja sa pravom na odbitak prethodnog poreza
Pravilnikom o izmenama i dopunama ova odredba je dopunjena i precizirano je da se primena pravila o smanjenju osnovice odnosi samo na slučajeve naknadnog ostvarivanja poreskih oslobođenja sa pravom na odbitak prethodnog poreza iz člana 24. stav 1. tač. 2), 3) i 4) Zakona o PDV, a to je u stvari promet dobara koja se šalju ili otpremaju u inostranstvo (izvoze) i promet dobara koja inostrani putnici otpremaju u inostranstvo u ličnom prtljagu koji nose sa sobom. Smatramo da se isto primenjuje i prilikom otpremanja dobara na teritoriju APKM, odnosno da ukoliko obveznik naknadno pribavi dokaze potrebne za poresko oslobođenje, u tom poreskom periodu može umanjiti osnovicu za obračun PDV i PDV.
Ovo znači da se u svim drugim slučajevima poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza ne može naknadno ostvariti, odnosno da dokazi za ostvarivanje poreskog oslobođenja moraju biti obezbeđeni u momentu prometa, kod npr. unosa dobara u slobodnu zonu ili prometa dobara i usluga u slobodnoj zoni, da bi moglo da se ostvari pravo na poresko oslobođenje. Posebno naglašavamo do momenta prometa jer je to nezvaničan stav Ministarstva Finansija, a u praksi nam je poznato da to znatno otežava obveznicima poslovanje i dovodi do toga da obveznici ne mogu da koriste pravo na poresko oslobođenje, iako su do kraja isteka roka za podnošenje poreske prijave pribavili svu potrebnu dokumentaciju.
Drugačije je uređeno poresko oslobođenje bez prava na odbitak prethodnog poreza za promet usluga socijalne zaštite
Počev od 1. februara 2023. godine, poresko oslobođenje za usluge iz člana 25. stav 2. tačka 11) Zakona o PDV, mogu da ostvare svi subjekti koji su registrovani za obavljanje usluga socijalne zaštite i koji poseduju odobrenje nadležnog organa za pružanje tih usluga, u skladu sa propisima koji uređuju socijalnu zaštitu i socijalnu sigurnost građana. Dakle, za usluge socijalnog staranja i zaštite, dečije zaštite i zaštite mladih, poresko oslobođenje mogu da ostvare i oni obveznici PDV koji su registrovani kao privredni subjekti (privredna društva i preduzetnici), pod uslovom:
- da su registrovani za obavljanje delatnosti socijalnog staranja i zaštite, dečije zaštite i zaštite mladih i
- da poseduju odobrenje nadležnog organa za pružanje tih usluga, u skladu sa propisima koji uređuju socijalnu zaštitu i socijalnu sigurnost građana.
- Izvršeno je usklađivanje odredaba kojima se uređuje postupak refundacije PDV diplomatsko-konzularnim predstavništvima i međunarodnim organizacijama i propisani su novi Obrasci SNPDV i LNPDV
Izmenama su propisani novi obrasci SNPDV i LNPDV, koji za razliku od do sada važećih obrazaca, sadrže i podatke o carinskom zastupniku kod uvoza dobara.
Nastavno na gore navedene izmene izvršene su brojne izmene pravila koja se odnose na izdavanje računa, a u cilju usklađivanja sa propisima o elektronskom fakturisanju i fiskalizaciji, kao i brojne izmene odredaba kojima se uređuje ostvarivanje poreskih oslobođenja sa pravom na odbitak prethodnog poreza, najviše u cilju usklađivanja sa carinskim procedurama, a odnose se na carinske deklaracije u elektronskom obliku i ulogu ovih deklaracija kao dokaza za ostvarivanje pojedinih poreskih oslobođenja. Za sve nedoumice i pitanja koja možete imati naš tim stručnjaka vam ostaje na raspolaganju.
