Во септември 2025 започнува ново поглавје за финансиските пазари во Северна Македонија. Со стапувањето на сила на Законот за Prospectus и Законот за финансиски инструменти, компаниите, инвеститорите и сметководствената фела добиваат нови правила, обврски и можности. Ова претставува важен чекор кон усогласување со европските регулативи и стандарди, со цел зголемување на транспарентноста и довербата на пазарот на капитал.
Датуми на применат
- Prospectus Law – стапува на сила од 27 септември 2025.
- Law on Financial Instruments – стапува на сила од 28 септември 2025.
Овие датуми се клучни за сите компании кои се јавуваат како издавачи на хартии од вредност, како и за инвеститорите кои ќе работат под нови регулаторни услови.
Клучни новини што ги носат законите
1. Повисока транспарентност
Издавачите на хартии од вредност ќе имаат обврска да обезбедат јасни, точни и навремени информации кон јавноста и инвеститорите. Ова ја зголемува довербата на пазарот и го намалува ризикот од манипулации или недоволно објавени податоци.(CEE Legal Matters)
2. Построги правила за регулирање на финансиските инструменти
Новиот Закон за финансиски инструменти поставува строги стандарди за издавање, тргување и надзор. Тоа значи дека:
- брокерските куќи и финансиските посредници ќе работат под појасно дефинирани правила,
- ќе се воведат механизми за подобра заштита на инвеститорите,
- ќе се зголеми одговорноста на институциите што учествуваат во процесот.
3. Усогласување со европските практики
Законите се во насока на хармонизација со ЕУ директивите и регулативите. Ова е особено важно бидејќи Северна Македонија е на пат кон европска интеграција, а усогласеноста на пазарот на капитал со европските правила е предуслов за поголема меѓународна конкурентност и привлекување странски инвестиции.
Влијание врз компаниите и инвеститорите
За компаниите
- Потребно е навремено да ги ажурираат своите финансиски и правни практики за да бидат усогласени со новите закони.
- Ќе мора да подготвуваат prospectus документи според новите стандарди, со детални финансиски информации, ризици и планови за идното работење.
- Ќе се зголеми потребата од професионални консултанти и сметководители за изготвување на извештаи и исполнување на регулаторните барања.
За инвеститорите
- Новите правила значат повеќе сигурност и доверба при вложување.
- Информациите што ќе бидат достапни преку објавените проспекти ќе овозможат подобра анализа и носење одлуки базирани на факти.
- Се очекува подобра заштита на малите инвеститори и појасни услови за институционалните играчи.
Што добива пазарот на капитал?
- Зголемена доверба кај домашните и странските инвеститори.
- Подобра регулаторна рамка која ќе го намали сивиот простор и ризиците.
- Поттик за развој на нови финансиски инструменти и поголема ликвидност на берзата.
- Усогласување со Европските стандарди, што долгорочно ќе го олесни влезот на Македонија во европскиот финансиски пазар.
Заклучок
Законот за Prospectus и Законот за финансиски инструменти претставуваат значајна правна реформа што стапува на сила од крајот на септември 2025. Со нив, Северна Македонија прави сериозен чекор напред во насока на создавање модерен, транспарентен и усогласен финансиски пазар.
👉 За компаниите ова значи обврска за адаптација, а за инвеститорите – поголема заштита и доверба.
👉 За државата, пак, ова е патоказ кон европските интеграции и создавање на стабилна и конкурентна економска средина.
