Имотот, без разлика дали е реален или финансиски, има своја вредност. Разбирањето на вредноста е клучно за успешно инвестирање и управување со средствата. Потребно е да се разбере не само што е вредност, туку и кои се нејзините извори. Секој имот може да се процени, но постапката и сложеноста на проценката се разликуваат во зависност од случајот. Некои средства се полесни за проценка од други, а и деталите на самата проценка може да варираат. Покрај тоа, важно е да се знае дека секоја проценка содржи одреден степен на неизвесност. Во овој контекст, методи за проценка на вредноста на компанијата претставуваат основа за разбирање и избор на соодветен пристап во зависност од видот на компанијата и целта на вреднувањето.
Во рамките на проценката на вредноста на компанијата се развиени различни пристапи. Секој пристап содржи повеќе методи за проценка на вредноста, кои се разликуваат по деталноста. Главната цел на проценувачот е во дадените околности да го избере најсоодветниот метод. Сепак, важно е да се нагласи дека ниту еден метод не е универзален и дека за секоја проценка е потребно да се најде најприкладниот начин.
Проценителите на вредноста на компаниите најчесто користат три главни пристапи, дефинирани со меѓународните стандарди за проценка на вредноста. Сите три пристапи се засновани на економските принципи на рамнотежа на цените и очекуваната корист. Методите за проценка на вредноста на компанијата се дефинираат и усогласуваат со меѓународните стандарди што ги пропишува International Valuation Standards Council (IVSC), што обезбедува професионална рамка и доверливост на процесот на проценка.
Три методи за проценка на вредноста на компанијата
Трите основни пристапи за проценка на вредноста на компанијата се:
- Пазарен пристап – проценка на вредноста на компанијата врз основа на споредба со слични компании кои биле предмет на пазарни трансакции.
- Пристап на имот – проценка на вредноста на компанијата заснована на вредноста на нејзиниот имот, земајќи ги предвид сите елементи на билансот на состојба.
- Приносен пристап – проценка на вредноста на компанијата врз основа на идните очекувани приходи, најчесто преку методот на дисконтирани парични текови или капитализација.
Пазарен пристап за проценка на вредноста на компанијата
Кај пазарниот пристап, вредноста на компанијата што се проценува се споредува со други споредливи компании (нивниот недвижен имот и капитал) кои претходно биле продадени на отворениот пазар. Во повеќето случаи, проценувачите користат податоци за купопродажба на цели сродни компании, податоци за продажба на акции на слични компании или податоци за цените на претходните продажби на акции/удели на самата компанија што се проценува.
Во рамките на пазарниот пристап постојат две методи на проценка на вредноста:
- Метод на споредливи купопродажби на компании
- Метод на споредливи компании кои котираат на берза
Кога се достапни сите релевантни податоци за споредливи компании, пазарниот пристап овозможува постигнување на повисок квалитет на споредба. При изборот на компании за споредба, клучно е да работат во иста дејност или во сектор со слични економски показатели. Споредбата мора да биде заснована на клучни податоци и не смее да биде манипулативна. По изборот на споредливи компании, проценувачите пристапуваат кон анализа на квалитативните и квантитативните карактеристики и разлики, врз основа на кои донесуваат проценка за вредноста на компанијата.
Пистап на имот за проценка на вредноста на компанијата
Овој пристап е сличен на пристапот заснован на набавната вредност, кој се користи за проценка на вредноста на различни средства (подвижен имот, машини, опрема, недвижности итн.). Карактеристично за овој пристап е дека се заснова на принципот на замена, што значи дека купувачот е подготвен да плати за одреден имот најмногу онолку колку што изнесува набавната цена на замена на сите негови составни делови.
Методи во рамките на имотниот пристап:
- Метод на приспособени книговодствени вредности, кој се користи за финансиски нестабилни компании и компании во процес на ликвидација.
- Метод на прекумерни приноси, кој главно се применува во САД за проценка на вредноста на помали семејни компании.
Приносен пристап за проценка на вредноста на компанијата
Приносниот пристап кон проценката на вредноста на компаниите опфаќа две методи. Првата е методата на дисконтиран паричен тек (DCF), која и во пракса и во теорија се смета за една од најдоверливите и најсоодветни методи за проценка на вредноста на компаниите. Оваа метода ги зема предвид сите клучни фактори: времето, ризикот и паричниот тек. Поради својата комплексност, методата од проценувачот бара длабоко разбирање на сите аспекти на анализата на компанијата. Како резултат на тоа, DCF методата е и најчесто користената метода за проценка во деловната практика.
Втората е методата на капитализација, односно углавување. Оваа метода претставува скратена верзија на DCF методата. Се заснова на предвидување на годишните приноси и нормализираниот годишен принос, кој, според проценката, би можел да расте или да опаѓа во недоглед со одредена просечна стапка.
Зошто вистинските методи за проценка на вредноста на компанијата се клуч за успешна трансакција
Изборот на соодветна метода за проценка на вредноста на компанијата игра клучна улога во носењето квалитетни деловни одлуки, без разлика дали станува збор за купување, продажба, спојување или реструктурирање на компанијата. Секој пристап – пазарен, имотен или приносен – има свои предности и примена во зависност од специфичниот контекст и целите на анализата.
Затоа е важно процесот на проценка на вредноста на компанијата да му се довери на експерти со искуство, кои ќе можат објективно да ги согледаат сите релевантни аспекти на бизнисот. Во рамките на Unija ETL Consulting, преку нашата специјализирана услуга за купопродажба на компании, нудиме сеопфатна поддршка – од финансиска анализа и избор на метод на вреднување, до советување при преговори и финализирање на трансакцијата.
Нашата цел е да обезбедиме точна и сигурна основа за секоја важна деловна одлука.
