Prema Zakonu o radu propisana su određena prava koja zaposleni ima u slučaju smrti člana uže porodice. Propisana su i prava koja ima porodica zaposlenog ukoliko dođe do njegove smrti. Ovo razdvajanje u Zakonu je izvršeno radi obračunavanja poreza na cifru koja se isplaćuje iznad neoporezivog iznosa. U prvom slučaju ona iznosi 10% jer se gleda u sklopu zarade. U drugom slučaju obračunava stopa od 20% jer se gleda kao porez na druge prihode.
U slučaju da dođe do smrti zaposlenog, Zakon o radu propisuje određene obaveze koje poslodavac mora da ispuni.
Jedna od obaveza je da osoba koja je preminula mora biti odjavljena iz evidencije zaposlenih radnika odnosno Centralnog registra. Mora se naznačiti razlog odjave.
Prema članu 119. Zakona o radu, utvrđeno je pravo članovima uže porodice na naknadu troškova pogrebnih usluga u slučaju smrti zaposlenog. Ova naknada je neoporeziva prema članu 9. Zakona o porezu na dohodak građana, do iznosa od 69.789,00 dinara, počevši od 01.02.2020. (ovaj neoporezivi iznos primenjuje se do 31.01.2021. kada će biti utvrđen nov neoporezivi iznos).
U slučaju isplate preko propisanog neoporezivog iznosa u skladu sa članom 85. Zakona o porezu na dohodak građana stav 1. tačka 12, iznos razlike oporezuje po stopi od 20% i to primanje ima tretman drugog prihoda fizičkog lica. Porez se plaća na bruto iznos razlike između isplaćenog i neoporezivog iznosa.
Naknada ovih troškova spada u solidarnu pomoć, a ona može biti i viša od cene pogrebnih usluga. Pravo na ovu pomoć, pored užih članova porodice (bračnog partnera i dece) mogu imati i rođaci i prijatelji koji su snosili troškove sahrane, ukoliko zaposleni nije imao porodicu. Ovo može biti propisano opštim aktom i ugovorom o radu.
Što se tiče dokumentovanja troškova, Zakonom o porezu na dohodak građana nije propisana klauzula da se troškovi pogrebnih usluga do neoporezivog iznosa i drugi, u ovom slučaju, moraju dokumentovati. Oni su svakako priznati bez obzira da li se plaćaju u gotovini ili direktno pogrebnom preduzeću.
Ukoliko je pitanju penzionisano lice, nekadašnji poslodavac prema Zakonu o radu, može, ali nije u obavezi da pokrije troškove sahrane svog bivšeg zaposlenog. Ukoliko se odluči da pruži porodici solidarnu pomoć, takođe postoji neoporezivi i oporezivi iznos. PIO fond prema Zakonu o penzijskom i invalidskom osiguranju pokriva troškove pogrebnih usluga osobe koja je primala penziju tj. daje nadoknadu njegovoj porodici u iznosu od jedne i po prosečne penzije u prethodnom kvartalu. Pošto ovo predstavlja pravo koje je pokojnik ostvario na osnovu korišćenja penzije prema Zakonu o penzijskom i invalidskom osiguranju, ovo ne isključuje mogućnost nekadašnjeg poslodavca da pomogne članovima porodice preminulog.
Ukoliko dođe do smrti zaposlenog ili penzionisanog lica, na pomoć koju primi porodica iznad neoporezivog iznosa ne plaćaju se doprinosi. Plaća se samo porez na druge prihode.
U nastavku možete videti primer jedne kalkulacije poreza u slučaju isplate preko neoporezivog iznosa:
